bilgibazarı

Dilimizdə qarşılığı olmayan 13 kəlimə

Bəzi dillərdə elə kəlimələr var ki, həmin kəlimələr Azərbaycan dilində ifadə edilmək üçün bir neçə söz və bəzən isə hətta cümləyə ehtiyac yaradır. Yəni, mus mus deyincə, birdəfəlik Mustafa dedirtdirəcək bəzi kəlimələr bunlardır.

Age-otori – Yaponca (Eyg otori)

Yaponların düşünən xalq olduqlarını bildiyinizə əminik. Amma, bu kəliməni necə düşündüklərini düşünmək və bunun üçün ayrıca bir söz yaratmaq həqiqətən təəccüb vericidir. Eyg otori adlanan bu kəlimə saç kəsildikdən sonra bəyənilməmə, yəni, peşmanlıq hissinə verilən addır. Görünür xalq olaraq Yapon xanımlar ya saça həddindən artıq önəm verir ya da saç ustalarında bir qədər problem var.

Mamihlapinatapai – Cənubi Amerika (Məmləpainpai)

Uzun və tələffüz baxımından çətin olan bu kəlimə həqiqətən də, bu sözü istifadə edərkən çəkilən əzyətin haqqını verir. Cənubi Amerikadakı Yağan xalqının leksikonunda yer alan bu söz Azərbaycan dilində az qalsın 1 paraqraf qədər izaha ehtiyac duyur. İzah bu şəkildədir. “İki nəfər düşünün. Onlar hər ikisi könüllü olmadıqları işi etməyə məcburdurlar. Amma dilə gətirməyə çəkindikləri üçün fikirlərini ifadə etməzlər. Bu səbəbdən anlamaları ümidi ilə qarşılıqlı baxışarlar. Yağan xalqı bu böyük hadisəni Məmləpainpai kəliməsi ilə ifadə etdikləri üçün kəlimə Guiness Rekordlar kitabına ən qısa sözlə ifadə edilən fikir kimi daxil olmuşdur.

Gökotta – İsveç (Jekotta)

Üç nüansın birləşməsini ifadə edən bu kəlimə Azərbaycan dilində, ən qısa formada bu şəkildə ifadə edilə bilər. Sühb çağdan quşların səsini eşitmək üçün həyətə çıxmaq. Diqqət etdinizsə sübh çağı, quş səsi və həyətə çıxmaq kəlimədə xüsusi ilə vurğulanan nöqtələrdir.

Tingo – Şərqi Polinezya (Tingo)

Şərqi Polinezya adalar qrupunun danışdığı dildə yer alan Tingo kəliməsi bir qədər qəribə məna daşıyır. Azərbaycan dilində bu sözün qarşılığı qonşudan müvəqqəti alınmış bir əşyanın sonra geri qaytarılmamasına verilən addır. Ümid edirik ki, bu Şərqi polinezya adasında yaşayan xalqların mədəniyyətinin bir parçası deyil.

Bakku-shan – Yapon (Bakk San)

Xüsusi ilə gənc oğlanların tez tez yaşadığı bir yanılma hissi olan Bakk San kəliməsinin açıqlaması bir qədər gülünc və bir qədər də, üzüntü vericidir. Yapon dilində istifadə edilən bu sözün Azərbaycan dilindəki açıqlaması bu şəkildədir. Bir qızı sizin diqqətinizi uzaqdan çəkir, ancaq siz onun üz gizgilərini görə bilmirsiniz. İlk görünüş sizi valeh etsə də, məsafə qısaldıqda onun sizin xəyalınızdakı xanım olmadığını anlayaraq üzülürsünüz.

Fernweh – (almanca) (Feənvi)

Təsəvvüf edin ki, bir müddət əvvəl səyahətə çıxmış və hər hansı bir yerdə vaxt keçirmisiniz. Üzərindən bir müddət keçdikdən sonra, həmin yerə yenidən getmək hissi sizi narahat edir. Bir başqa sözlə, o yer yaman kölnünüzə düşüb. Bu hissin qarşılığı olan kəlimə Alman dilində vur tut 1 söz –  Fernweh (Feənvi) sözü ilə ifadə edilə bilir.

Beerboarding – İngilis (Bibordinq)

İlgilis dilində də istifadə edilən bu kəlimə bizim dildə  kiminsə saqqızını oğurlamaq mənasına yaxın olsa da, məsələnin kimin saqqızına göz dikilməsi baxımından fərqlilik var. Hədəf iş yoldaşlarıdır. İngilislər iş haqqında çox şey bilən iş yoldaşlarının içki məclisində içirildikdən sonra, onlardan məlumat almaq üçün baş vurulan yola Bibordinq deyillər.

Kyoikumama – Yapon (Koykimama)

Xüsusi ilə tələbkar analara həsr edilmiş bu söz övladının dərs qiymətlərinin yüksək olmasını istəyən ananın onlar üzərində tələbkar nəzarətidir. Vurulamaq lazımdr ki, söz sırf tədris tələbkarlığı ilə bağlıdır.

L’esprit de l’eslacier – Fransızca (Lesprit de leskalier)

Mübahisə etməyi modadan daha az bacardıqlarına şübhəmiz olmayan Fransız xalqı bəlkə də elə mübahisəni daha az bacardıqlarından bu kəliməyə ehtiyac duymuşlar. Kəlimənin bizim dilimizdə açıqlaması budur. Düşünün ki, ürəyiniz şikayətlə doludur və curatinizi toplayıb mübahisə etməyə qərar vermisiniz. Mübahisə bitdikdən sonra, anlayırsınız ki, əsas deməli olduğunuz şeyləri unutmuş, gərəksiz olanları demisiniz. Bax bu hissə Lesprit de leskalier deyilir. Həqiqətən də can qurtaran kəlimə imiş. Azərbaycan dilində bu hissi ifadə etmək belə geniş mübahisə mövzusudur.

Tsundoku – Yaponca (Tsndokk)

Bir qədər Azərbaycan dilindəki kitab kolleksiyası mənasına yaxın gələr bu kəlimə, kitaba kolleksiya deyil, oxu vəsaiti kimi baxan Yaponlar üçün kitabın məqsədinə uyğun olmayacaq şəkildə bəlkə də ironiya məqsədi ilə adlandırılmışdır. Tsndo-kk sözü Yapon dilində bir kitabı oxumadan onu rəfə, digərlərinin yanına qoyulmasına verilən addır.

Déjà brew – Fransızca (Deja Breu)

Amma Fransız şərabının adını çəkmək fransızların bu işi nə qədər gözəl bacardıqlarını açıqlamağa yetərlidir. Ümid edək ki, bu kəlimənin açıqlaması elə fransızların təsirli şərablarının təsirindəndir ki, onlar belə bir kəliməyə ehtiyac duyublar. Sözün Azərbaycan dilindəki açıqlaması sərxoş olarkən yol verilmiş utanc verici hərəkətlərin başqaları tərəfindən xatırladılması və həmin şəxsin də, yavaş-yavaş hadisələri yada salmağa başlamasına verilən addır.

Oodal – Şir lanka, Sinqapur (Oodal)

Şir lanka, Sinqapur ərazisində yaşayan xalqların işlətdikləri Oodal kəliməsini yaşamaq üçün ilk öncə sevgiliniz olmalı, daha sonra onunla mübahisə etməli və yalandan ona qarşı acıqlı olduğunuzu göstərməlisiniz ki, bu sözün mənasının yarısını yaşamış olasınız. Sevgiliniz də sizinlə eyni bu hissləri həmin anda yaşayarsa bu zaman bu yaşadığınız an oodal adlandırılır. Yəni, bu kəlimənin tamamlanması üçün 2 nəfər mütləqdir.

Hanyauku – Niger-Kongo Dil Qrupu (Hanyauku)

Qızmar günəşin altında pəncələrinizin yanmaması üçün barmaqlarınızın ucunda gəzdiyiniz anları xatırlayın. Bu hərəkətinizi Namibya ərazisində yaşayan xalqlar görsə idi, mütləq  hərəkətinizə Hanyauku adını verərdilər. Ərazinin dünyanın ən isti yerlərindən olması yəqin ki, kəliməmin tarixi ilə birbaşa əlaqəlidir.

Qaynaq-Məlumat bir çox sayıda internet məqalələri əsasında toplanılmışdır. Tərcümə bilgibazari.com adresinə məxsusdur.

ZİYARETÇİ YORUMLARI

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.

BİR YORUM YAZ