Loqaritmanın Tarixi və Günlük Həyatda İstifadəsi

Loqaritma ilk dəfə 17-ci əsrin əvvəllərində Şotlandiyalı John Napier tərəfindən ixtira edilmişdir. O, Merchiston (Edinburq) baronu və həvəskar riyaziyyatçı idi. Hesablamaları asanlaşdıracaq bir yol axtararkən ədədi silsilə ilə həndəsi silsilə arasında bir əlaqə müəyyən etdi. Bugünkündən fərqli olaraq istifadə edilən bu silsilələr üçün ədədi silsilə həndəsi silsilənin loqaritması idi. Bu tapıntı ilə riyaziyyat dünyasına ilk dəfə loqaritma anlayışı gəldi. Napier əvvəlcə “e” əsaslı qüsursuz bir loqaritma cədvəli hazırladı. Daha sonra bu cədvəli 10 əsasa görə hazırlamağın daha yararlı olacağını düşündü və bu barədə dostu Henry Briggsə müraciət etdi. Henry bu cədvəli 10 əsasa görə düzəltdi. Hollandiyalı riyaziyyarçı Adrien Vlacq əksik hissələri tamamlayaraq bugün istifadə etdiyimiz cədvəli hazırladı. İllər sonra Jest Burgi adlı İsveçrəli bir alimin Napier ilə eyni vaxtda loqaritmanı tapdığı müəyyən edilmiş və bununla əlaqədar ona “Şərəf Haqqı” tanınmışdır.

Loqaritma çox böyük və çox kiçik ədədlərlə görülən işlərdə istifadə edilir. Buna görə də kosmosla məşğul olanların etdikləri hesablamalarda daha çox lazım olur. Eyni zamanda mürəkkəb faiz hesablamalarında istifadə edildiyi üçün bank sektorunda loqaritmaya müraciət olunur. Bundan başqa hərbidə topçuların atdığı topun düşəcəyi nöqtənin müəyyənləşməsində loqaritma hesabına ehtiyac duyulur. Zəlzələ və səs şiddətinin hesablanmasında, kimya sahəsində pH hesabında, dənizçilikdə riyazi mövqeyi bəlli olan 2 nöqtə arasındakı real məsafənin ölçülməsində istifadə olunur. Həm də bakteriyaların çoxalma sürətinin hesablanmasında istifadə edilir.