bilgibazarı

Gələcəyimizi dəyişən kiçik qərarlara diqqət

Kəpənək effekti nəzəriyyəsi nədir?

Məqalənin video formatını youtube kanalımızdan izlə.

Kəpənək effekti kiçik hadisələrin böyük təsirlərə səbəb ola biləcəyini ifadə edən bir anlayışdır. Sadə bir dillə desək, bir mıx bir atın, bir at bir əsgərin, bir əsgər bir ordunun, bir ordu bir xalqnın, bir xalq isə, bir dövlətin varlığına səbəb ola bilər. “Kəpənək effekti” nəzəriyyəsini 1963-ci ildə Amerikalı metereoloq Edvard Lorens üzə çıxarıb. O, hava şəraitindəki dəyişikliyi daha asan təsbit etmək məqsədi ilə, kompyuterdə yeni bir sistem yaratmaq qərarına gəldi. Hava şəraitindəki dəyikliyi 1-2 dəqiqə aralıqla qeydə alaraq rəqəmləri proqrama daxil etdi. O, başlanğıc dəyər olaraq 0.506127  rəqəmindən faydalandı. Sonrakı hesablamalarındasa ədədi yuvarlaqlaşdırıb 0.506 rəqəmindən istifadə etdi. Nəticə təəccübləndirici idi. Nəzərə alınmayan rəqəm 1000-də 1 dən də az olmasına baxmayaraq fərq olduqca böyük idi. Yəni, hesablama tamamı ilə fərqli hava proqnozuna işarə edirdi. Lorenz bu dəyişikliyə xaos nəzəriyyəsi adını verdi. Daha sonra isə kəpənək nəzəriyyəsi olaraq adlandırdı. Nəzəriyyə keçmişdə baş vermiş bir hadisənin gələcəkdə böyük dəyişikliklərə səbəb ola biləcəyini izah edir. Məsələn, dünyanın bir bölgəsində bir kəpənəyin qanad çalması bir yarpağın tərpənişinə, bu isə digər yarpaqların, daha sonra ağacların hərəkətinə, kiçik küləyə, nəticədə isə  bir başqa yerdə fırtınaya səbəb ola bilər. Ya da dağdan yomaladığımız qar topunun böyüyərək bir müddət sonra qar uçununa çevrilməsi və fəlakətlə nəticələnməsi mümkündür.

Yəni, bu gün verdiyimiz ən kiçik qərar gələcək həyatımızda böyük dəyişikliklər yarada bilər. Mövzu ilə bağlı maraqlı bir nümunə təqdim edirik. ABŞ-ın keçmiş  prezidenti Con Kennedi müharibənin əleyhinə idi, o, silahlanma və hərbi müdafiə üçün çəkilən xərclərin elmə ayrılmasının tərəfdarıydı. 1963 cü ildə avtomobilində sui qəsd nəticəsində öldürülən Kennedi əslində, hədəfdən yayına da bilərdi.

Çünki, qatilin ilk gülləsi onu yüngül yaralanmışdı və bu ona avtomobildə gizlənmək üçün fürsət vermişdi. Amma, Kennedi bu fürsətdən istifadə edə bilmədi.

Con Kennedi gənc yaşlarında idmanla məşğul olmuş, 20 yaşında belindən zədə almışdı. Bu zədə onu həmişə incidirdi. Kennedi ağrılarını azaltmaq məqsədilə karsetdən istifadə edir və O, sui qəsdin olduğu gün də, karset geyinmişdi. Elə bu səbəbdən də qatilin ilk gülləsi onu yüngül yaralamışdı. Amma, karset sərt olduğuna görə avtomobildə əyilərək gizlənə bilməmişdi. Qatil növbəti dəfə onu başıından nişan alıb öldürə bildi. Kəpənək effekti nəzəryəsinə görə, Con Kennedi gəncliyində idmanla məşğul olmasaydı, zədə almayacaqdı və karset geyinməyəcəkdi. Bu isə onun ölümünə səbəb olmayacaqdı. O zaman ,bəlkə də, dünya indikindən daha fərqli ola bilərdi.

Eyni zamanda, siz bu məqaləni oxuyarkən sərf etdiyiniz bir neçə dəqiqənizi başqa iş görə bilərdiniz,  ya da  zamanınızı boşuna xərcləyərdiniz.

Siz də özünüzə və başqalarına kömək edə bilərsiz. Məsələn, hər səhər evdən çıxarkən rastlaşdığınız insanlara xoş davranmağı, onalara gülümsəməyi sınaqdan keçirin. Bəlkə də sizin onlara veriyiniz kiçik sevinc gələcəkdə daha xoşbəxt cəmiyyətdə yaşamağımıza səbəb olacaq. Axı böyük nəticələr kiçik hadisələrdən yaranır.

Video yazını youtube dən izlə.

 

 

 

 

 

 

Məqalə və video format bilgibazari.com adresinin öz araşdırması ilə hazırlanmşdır. 

ZİYARETÇİ YORUMLARI

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.

BİR YORUM YAZ